Tarihçe

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT)’nın alt kuruluşu olan IRCICA’nın bünyesinde 1980 yılından itibaren Kütüphane ve Arşiv Bölümü’nün kuruluş çalışmalarına başlanmıştır. 1980-2017 yılları arasında Yıldız Sarayı içerisindeki tarihî binalarında hizmet veren Kütüphane 2017 yılından itibaren T.C. Cumhurbaşkanlığı tarafından İstanbul’un tarihî semtlerinden Cağaloğlu’nda Bâb-ı Âli kompleksi içinde IRCICA’ya tahsis edilen alanda çalışmalarına devam etmektedir.

IRCICA Kütüphane ve Arşiv Bölümü, İslam kültür ve medeniyeti ana başlıkları altında ağırlıklı olarak tarih, coğrafya, din, bilim, felsefe, sanat, mimari, edebiyat konularında oluşturduğu farklı tür ve formatlardaki zengin koleksiyonlarını dünyanın her yerinden kullanıcılara sunarak bu alanlardaki araştırma ve incelemeleri desteklemeyi, aynı zamanda bu koleksiyonları korumayı, geliştirmeyi ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlamaktadır.

1980 - Kütüphanenin kuruluşu

1985 - İlk kez Dr. Zaki Ali’nin koleksiyonun bağış olarak alınmasının ardından Vedat Eldem, Mustafa Münif Paşa, Nezahet Nurettin Ege, Bammate gibi değerli şahsiyetlerin koleksiyonları da Kütüphane’ye kazandırılmıştır. Bu koleksiyonları daha pek çok kıymetli şahsın koleksiyonları takip etmiş ve Kütüphane kitap koleksiyonunun yanı sıra zengin bir arşiv koleksiyonuna da sahip olmuştur.

1986 - Nadir Eserler Sergisi: “15th Congress of the International Bibliophiles Association” münasebetiyle Fransız Anadolu Araştırma Enstitüsü iş birliği ile sergi düzenlenmiştir.

1988 - Koleksiyondaki kitap sayısı 20.000’e, dergi sayısı ise 1038’e ulaşmıştır.

1993 - Bilkent Üniversitesi tarafından BLISS-PC kütüphane otomasyon programının Güvenlik , Kataloglama ve Ödünç Verme modüllerinin Novell bilgisayar ağı ortamında çalışan versiyonları IRCICA Kütüphanesi’ne sağlanmış ve kütüphanecilere program hakkında eğitimler verilerek kullanımına başlanmıştır. 2005’de ise program gelişmiş ve güncellenmiş BLISS_-LINUX versiyonu ile değiştirilmiştir.

1995 – International Federation of Library Associations and Institutitons (IFLA)’nın İstanbul’da düzenlenen 61. Genel Konferansı çerçevesinde Çok Kültürlü Toplumlara Verilen Kütüphane Hizmetleri Bölümü’nün toplantısı Kütüphane’de yapılmıştır. Bu toplantı uluslararası düzeyde organize edilen ilk kütüphanecilik etkinliği olması bakımından önem taşımaktadır.

2002 - Dünya çapında İslami kültürel ve mimari mirasın korunmasına yönelik himayesi ve desteği ile tanınan Sharjah Emiri Sheikh Dr. Sultan bin Mohamad al-Qassimi yazma ve Müteferrika baskılarından oluşan koleksiyonu IRCICA Kütüphanesi’ne bağışlamıştır.

2004 - 40. Kütüphane Haftası çerçevesinde Kütüphaneci Sanatçılar Karma Sergisi açılmıştır.

2006 - Ar-Ge çalışmaları yapılarak UHF (Ultra Yüksek Frekans) bandında RFID (Radyo Frekansı ile Tanımlama) uygulaması hayata geçirilmiştir. Bu sistem yazılımı sayesinde tüm materyallerin (kitap, dergi, harita, CD, DVD, ayrıbasım vd.) elektronik tanıma, takip ve denetleme işlemleri kolay, hızlı ve güvenli olarak yapılmaya başlanmıştır.

2008 - Teknoloji ve bilgi sistemlerindeki gelişmelere paralel olarak kütüphaneciliği elektronik ortama taşıma çalışmaları başlatılmış ve üzerinde düzenleme ve güncelleme yapmaya izin veren bir yazılım, donanım ve alt yapı sağlanarak IRCICA Farabi Sayısal Kütüphane programı oluşturulmuştur.  Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı ve Başbakanı, Dubai Emiri Sheikh Mohammed bin Rashide al-Maktoum, IRCICA kütüphanesinin donanım, alt yapı ve Farabi Dijital Kütüphanesi programının geliştirilmesinde önemli desteklerde bulunmuştur.

2009 - Yıldız Sarayı’nda bünyesindeki Çit Kasrı binasında hizmet veren kütüphane sayıları gittikçe artan ve çeşitlenen koleksiyonları barındırmak ve daha etkin hizmet sunabilmek için daha fazla alana ihtiyaç duyulmaya başlanmış ve 2007’de Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından Yıldız Sarayı kompleksinin en büyük yapılardan biri olan Silahhane Binası IRCICA Kütüphanesi olarak tahsis edilmiştir.

2011 - Görüntü işleme ve bilişim teknolojilerinin ilerlemesi sayesinde basılı metinler bilgisayar ortamında anlaşılabilir ve işlenebilen metinlere (OCR -Optical Character Recognition) çevrilmesi çalışmaları başlatılmıştır. IRCICA daha önce mevcut olmayan Osmanlıca OCR programını hazırlayarak bu alana özgün bir katkıda bulunmuş ve dünya çapında ilk kez gerçekleştirilen bir projeyi hayata geçirmeyi başarmıştır. Aynı zamanda Türk Patent Enstitüsü’nden Osmanlıca OCR Marka Tescil Belgesi’ni de alarak bu alandaki öncülüğünü belgelemiştir.

2013 - Türk Kütüphaneciler Derneği’nin, üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümlerinin, üniversite ve araştırma kütüphanelerinin, arşiv kurumlarının temsilcilerinin katılımıyla Sayısallaştırma Çalışma Grupları Toplantısı yapılmıştır.

2015 - 51. Kütüphane Haftası programı çerçevesinde “Kütüphanecilikte Teknolojik Gelişmeler Işığında IRCICA Kütüphanesi” Paneli yapılmıştır.

2015 - Farabi Kütüphane Programı bugünün mesleki ve teknolojik gelişmelerine paralel olarak yayının sipariş edilmesinden kullanım raporlarının hazırlanmasına kadar tüm süreçleri tek çatı altında toplayan Farabi Entegre Kütüphane Programı hazırlanarak tüm modülleriyle (Sağlama, Kataloglama, Süreli Yayınlar, Dolaşım, RFID, Sayısal Kütüphane, ILL, Kişi ve Kurumlar, Raporlar) kullanılmaya başlanmıştır.

2016 - 52. Kütüphane Haftası Programı çerçevesinde “Osmanlıca Matbu Eserlerin OCR Teknolojileri Geliştirilerek Taranması ve Ortak Platform Üzerinden Yayınlanması Projesi”ni tanıtan bir toplantı organize edilmiştir.

2017 – IRCICA-ISTKA OCR Projesi tanıtım toplantısı yapılmıştır.

2017 – Kütüphane Yıldız Sarayı Silahhane binasından IRCICA’ya tahsis edilen Bâb-ı Âli’ye taşınmıştır.